Endüstri 4.0 Nedir

Mert Ali Özel

“Aydınlık Gelecek, Karanlık Fabrikalarda.” Sürekli gelişen sanayi artık dördüncü evrede! Peki 4. Sanayi Devrimi nedir? Biz bu evrenin neresindeyiz? Bize kazandıracakları ve kaybettirecekleri nelerdir? Buharlı makinelerimizle ilk sanayi devrimini gerçekleştirdik, ardından elektrikle tanışarak bu devrimi ikinci evreye taşıdık ve dijital teknolojiyi keşfederek 3. Sanayi Devrimine kadar geldik. Sürekli gelişen teknoloji nedeniyle artık endüstrimiz bu evreyi de aşmak zorunda kaldı ve Endüstri 4.0 adıyla da bilinen 4.Sanayi Devrimine ulaştık.

Endüstri 4.0’ın Gelişim Süreci

İlk kez 2011 yılında gerçekleştirilen Hannover Fuarı’nda adı duyulan Endüstri 4.0, Alman Federal Hükümeti’nin sağladığı desteklerle günümüz sanayisinde yerini aldı. İleri gelen teknoloji devleri ABD ve Japonya gibi ülkeler bu endüstriyi desteklediler ve gelecek hedeflerini Endüstri 4.0’a uygun bir şekilde planladılar.

Endüstri 4.0 genel hatlarıyla; robotların üretimi tamamen devralması, yapay zekanın gelişimi, üç boyutlu yazıcılarla üretimin fabrikalardan evlere inmesi, devasa miktarda ki bilgi yığınını veri analizleriyle ayıklanıp değerlendirilmesi ve daha birçok yeniliklerle incelenebilir.

Endüstri 4.0 Gelecekte Bize Ne Sunuyor?

Endüstri 4.0’ın en büyük amacı, birbirleriyle haberleşen, sensörlerle ortamı algılayabilen ve veri analizi yaparak ihtiyaçları fark edebilen robotların üretimi devralıp; daha kaliteli, daha ucuz, daha hızlı ve daha az israf yapan bir üretim yapmaktır.

4. Sanayi Devrimi daha çok fabrikaları etkileyecek gibi görünse de aslında gelecekteki sosyal hayatımızı bile etkileyebilecek bir yeniliktir. Üç boyutlu yazıcıları sadece sanayide değil, evlerimizde dahi kullanabilecek konuma geleceğiz. Kendi ihtiyaçlarımızı başkaları tarafından yapılan ürünlerle karşılamak yerine, kendi hayal gücümüzü kullanarak istediğimiz ürünü evimizde üretebilecek ve evimizi minik bir fabrikaya dönüştürebileceğiz.

Günümüzde yaygın olan marka bağımlılığı gelecekte yerini fayda bağımlılığına bırakacaktır. Gelecekte hangi marka kıyafeti giydiğimiz değil yerine hangi faydalı kıyafeti giydiğimiz önem kazanacaktır ve bu faydalı kıyafetleri kendimiz evimizde üretebilir konuma geleceğiz.

Endüstri 4.0’ın Olumsuz Yönleri

Endüstri 4.0’ın sahip olduğu güzel yanlarının dışında, hayatımızı zorlaştıracak olumsuz yanları da mevcuttur. Robotların üretimi devralmasıyla insan gücüne duyulan ihtiyaç azalacak ve robotlar bir anlamda insanları işlerinden kovacaktır. Bu durum sadece fabrikalardaki mavi yakalılar için değil beyaz yakalılar içinde bir risktir çünkü yapay zeka ile robotları kodlayabilen robotlar ve tasarım yapabilen robotlar, üretimi devralacaktır.

Endüstri 4.0 ile birlikte yeni meslekler (iletişim halinde olan makineler arasındaki anlaşmazlığı çözen makine avukatlığı gibi) ortaya çıkacağı öngörülse bile artan dünya nüfusu nedeniyle bu durum işsizliğe çare olamayacaktır.

Endüstri 4.0’ın Global Dünyaya Etkisi

Endüstri 4.0’ın gelişmesiyle artan üretim hızı ve ürünün kalitesi rekabet için yeterli olmayacak ve en çok üreten değil müşterinin isteğini en çok karşılayan galip gelecektir. Apple’ın dünyanın en büyük şirketi olması ve eski dünya devi Nokia’yı piyasadan silmesi bu duruma en güzel örnektir.

Müşterinin isteğini en güzel belirleme yolu ise veri analizidir. İnternetin hayatımıza girmesiyle oluşan devasa bilgi yığınını analiz edip en iyi şekilde yorumlayan gelecekte galip gelecek olanlardır. Endüstri 4.0 aynı zamanda Google ve Facebook gibi şirketlerinde üretime girmesini sağlayacak ve endüstride zorlu bir rekabetin başlamasına neden olacaktır.

4. Sanayi Devrimi aynı zamanda ülkeler arasındaki rekabeti arttıracak ve Çin Halk Cumhuriyeti gibi hem insan gücü bakımından hem de sahip olduğu akıllı fabrikalarla gelecekte tahtı devralacaktır. Artan üretim hızının yanında Çin, üretim kalitesini da arttırarak, günümüzde herkesin kalitesiz olarak gördüğü ürünleri, gelecekte en kaliteli ürünlerin başını çekecektir.

Türkiye’nin Endüstri 4.0’daki Yeri

Türkiye, dünyanın önde gelen üretim merkezlerinden biridir ve üretim kapasitesi Türkiye endüstrisini cazip kılsa bile gelecekte robotların üretimi devralmasıyla insan gücüne olan ihtiyaç azalacak ve yabancı şirketlerin yatırımlarını kendi ülkelerine yapmalarını sağlayacaktır. Bu nedenle ülkemizin üretim merkezi yerine, inovasyon merkezi olarak gelişen global pazarda kendine yer bulması gerekmektedir.

Bu nedenle Türkiye’nin önünde zorlu bir süreç mevcuttur. 2. ve 3. Sanayi Devrimi arasında bir evrede bulunan ülkemizin, 10 ila 15 yıl içerisinde tamamen Endüstri 4.0 girileceği düşünüldüğünde gelişen teknolojiyi yakalayıp rekabet edebilecek konuma gelmelidir. Bu anlamda Türkiye’nin mühendisliği kız istemek için bir araç olarak kullananlara değil, ülkesini gelişen teknolojiye ayak uyduracak mühendislere ihtiyacı vardır.

“Karanlık Fabrikalar Kapımızda”

Sonuç olarak, Endüstri 4.0 geleceğimizi iyi ve kötü yönleriyle doğrudan etkileyecektir. Gelecekte içerisinde insan olmayan ve ışığa ihtiyaç duymayan robotlarla çalışan fabrikalar bizi beklemekte ve insanoğlu artık robotlarla yarış içine girmeye hazırlanmalıdır. Yapmamız gereken Endüstri 4.0’dan kaçmak değil ona en iyi şekilde uyum sağlamaktır. Bazı masalların sonunu bilemezsiniz ve yenilik sonu bilinmeyen bir masaldır.

Konumuz endüstri 4.0, kimimiz belki bu konuda bilgi sahibi değildir. Endüstri 4.0’ı anlayacağınız dilde tanımlarsak, tamamen makineleşme yani sistemden insanı çekme diyebiliriz. İnsansız daha az hata olacağı düşünülüyor. Endüstri 4.0’ı bana tanıtan Siemens genel müdür yardımcısı Ali Rıza ERSOY Bey’dir.

Şuan kimimiz işsizlik olacak filan diyor ama şöyle düşünün, eskiye gidelim buhar makinaları çıktığında insanlar işsiz kaldı mı? Kalmadı şuanda aynısı olacak yani işin temelinde yine insan vardır. Endüstri 4.0’ın makinelere sağlayacağı ise insan gibi olacaklar birbirleriyle iletişime geçecekler, anlaşacaklar ve çözüm yolunu üretecekler kısacası robotlar dahada ileri düzeyde olacak. Şuan Türkiye endüstri konusunda 2.5’larda bizim bunu 4.0 a geliştirmemiz için baya çalışmamız gerekiyor.

Almanya endüstri 4.0 daha yakın düzeylerde 3.0-3.5 arasında, zaten bu endüstri 4.0’ın temelinde Almanya vardır. Önemli olan kimin daha iyisini yapabildiğidir. Tekrar endüstri 4.0’ın bize sunacaklarına dönersek hızlı üretim, hatasız üretim ve düzgün üretim olacaktır. Teknoloji hızla gelişiyor ve bu gelişime bizimde muhakkak ayak uydurmamız gerekmektedir. Sonuç olarak ülkemizi muasır medeniyetler seviyesine getirebilmek ve çağdaşlaşmak adına endüstri 4.0’ı ülkemize bizler getirmeliyiz.

Yukarıdaki referans görselimizden biraz daha tanım yapalım. Makinelerimizi yaptık diyelim bu makineler nasıl korunacak veya kendi kendini koruyabilecek mi? Bahsettiğimiz gibi bir siber saldırı olduğunu düşünelim bu konuda siber ağ güvenliği dediğimiz referans devreye giriyor. Makinelerimiz yani artık bunlara robotlarımız diyebiliriz kendine bir kalkan oluşturacak veya bu güvenliği sorumlu kişiler sağlayacak kısacası iki seçeneğimiz var. Gelelim veri depolamaya; veri depolama içinde büyük bir gelişim göstermeliyiz yüzlerce bilgisayara değilde akıllı ve ileri teknoloji olan tek bir bilgisayar seçeneği oluşturmamız lazım anladığımız üzere sadece robotlaşma yetmiyor diğer teknolojilerimizin de gelişmesi lazımdır. Uzaktan kontrolü hepimiz duymuşuzdur endüstri 4.0 bize bunu sağlayabilir. Düşünün evinizden telefon veya herhangi bir cihazla uzaktan fabrika kontrolünü sağlıyorsunuz. Şu anda karanlık fabrikayı tanıtmış bulunmaktayım. Peki bu bize ne kazandıracak enerji kullanımını büyük bir ölçüde azaltacak çünkü; sadece makinalar enerji tüketecek aydınlatma vb. şeyler kullanılmayacak.

Eğer endüstri 4.0’ı gerçekten bilmek ve bu işte sizinde katkınız olmasını istiyorsanız benim anlattıklarımla yetinmemelisiniz. Benim anlattıklarım kısa bir bilgi şeklin sadece bir köşesidir. İleride insanlar sadece endüstri 4.0’dan bahsedebilir. İleriden kastım 2020-2025 yılları arası olarak tahmin ediliyor. Ve önümüzde o kadar çok sene varken belki de istiyorsak şu andan başlamalıyız. Teknolojiyi zaten çoğumuz takip ediyor ve endüstri 4.0’da büyük bir teknoloji eğer bu teknolojinin gerisinde kalırsak zorlanırız. Herkes ileriye adım atıyor biz dahada ileriye atmalıyız.

www.muhendisbeyinler.net/endustri-4-0-nedir/